Misdaad aan de Noordpool verscheen omstreeks 1946 onder de auteursnaam Fjodor Klondyke als derde deel van een serie van vier thrillers. Pas in de jaren zeventig werd duidelijk dat Hermans achter dit pseudoniem schuilging. De eerste druk van Misdaad aan de Noordpool (op het omslag luidt de titel: ‘Moord aan de Noordpool’), de eerste en enige uitgave van deze pulproman, vormt het uitgangspunt voor de tekst van de editie.
De tekstgeschiedenis van Misdaad aan de Noordpool biedt een overzicht van alle in het onderzoek gebruikte documentaire primaire bronnen, met bibliografische verwijzingen naar gedrukt materiaal en beschrijvingen van niet-openbaar toegankelijk archiefmateriaal; dit onderdeel bevat bovendien uniek beeldmateriaal uit het archief-Hermans.
De tekstbezorging van Misdaad aan de Noordpool bestaat uit drie lijsten. Bij de editeursingrepen wordt een overzicht gegeven van alle correcties die in de geëditeerde tekst zijn aangebracht. De twee andere lijsten geven overzichten van witregels die in de editie van Misdaad aan de Noordpool samenvallen met het einde van een pagina en koppeltekens die voorkomen aan het einde van een regel.
De hieronder gepresenteerde lijst biedt een beknopt overzicht van alle overgeleverde primaire documentaire bronnen van Misdaad aan de Noordpool die van belang zijn voor de tekstgeschiedenis van het verhaal. Deze zogenaamde ‘overlevering’ bestaat per bron uit drie onderdelen: een gecodeerde aanduiding van de bron (het sigle), een korte beschrijving van de bron met een datering en, indien van toepassing, een verwijzing naar de relevante nummers in de primaire Hermans-bibliografieën Het bibliografische universum van Willem Frederik Hermans van Janssen en Van Stek (verder: JS) of Schrijven is verbluffen van Delvigne en Janssen (verder: DJ).[1] Alle niet openbaar toegankelijke bronnen krijgen een beknopte documentaire beschrijving die direct vanuit de overlevering aanklikbaar is. De bronbeschrijvingen kunnen ook in chronologische volgorde worden geraadpleegd. Deze beschrijvingen geven via een aantal illustratieve voorbeelden aan hoe Hermans zijn teksten in de loop van een groot aantal jaren herzag en gaan ook in op de rol van derden (uitgevers, redacteuren, typografen, zetters, correctoren en lezers) bij dit voortdurende proces van herzien en verbeteren.[2] Aan de beschrijvingen gaat een korte bibliografische typering vooraf: deze bestaat achtereenvolgens uit het sigle, de beknopte beschrijving van de bron, omvang, datering, een verwijzing naar de plaats van herkomst en een eventuele signatuur. Bij bronnenmateriaal uit het archief-Hermans is een afbeelding toegevoegd.
[1] Zie voor een meer uitgebreide toelichting bij de Overlevering de Inleiding bij de Tekstgeschiedenis van de roman Conserve (Volledige Werken Deel 1).
[2] Uit het archiefonderzoek voor de tekstconstitutie blijkt dat Hermans incidenteel ook wijzigingen aanbracht in teksten die in een bloemlezing werden opgenomen. Ook die krijgen een aparte bronbeschrijving. Primaire bronnen zonder inhoudelijke correcties, die wel zijn opgenomen in Het bibliografische universum, krijgen geen aparte beschrijving.
verwijst naar een afbeelding afkomstig uit het archief-Hermans/collectie Frans A. Janssen
D1 | Eerste druk van Misdaad aan de Noordpool | (ca. 1946) | (JS 6) |
Van Misdaad aan de Noordpool zijn in archief-Hermans geen primaire documentaire bronnen overgeleverd.
De tekstbezorging bestaat uit drie lijsten. Bij de editeursingrepen wordt een overzicht gegeven van alle correcties die in de geëditeerde tekst zijn aangebracht. De twee andere lijsten geven overzichten van witregels die in de editie van Misdaad aan de Noordpool samenvallen met het einde van een pagina en koppeltekens die voorkomen aan het einde van een regel.
In de uitgave van Misdaad aan de Noordpool in de Volledige Werken zijn, op grond van het kritisch onderzoek van de basistekst (eerste druk, ca. 1946 (D1)) en overige primaire en secundaire documentaire bronnen die relevant zijn voor de tekstgeschiedenis, de hieronder volgende correcties in de basistekst aangebracht. Na het paginacijfer en het regelnummer van de boekuitgave wordt eerst de verbeterde lezing vermeld, gevolgd door de oorspronkelijke, foutieve lezing van de basistekst. Indien een of meer voorafgaande versies de juiste lezing hebben wordt daarna via het sigle verwezen naar de meest recente tekstversie met deze lezing.
p. 99, r. 6 | Duister voorspel | Duister Voorspel | |
p. 99, r. 17 | ongetwijfeld heersen | ongewijfeld heersen | |
p. 99, r. 24 | zee is, waarvan | zee is ,waarvan | |
p. 99, r. 25-26 | is dichtgevroren. Hoe | is dichtgevroren .Hoe | |
p. 101, r. 4 | een dergelijke ramp | een een dergelijke ramp | |
p. 102, r. 29 | Lebrun-Dessignes, millionair | Lebrun-Dessignes, millioenair | |
p. 102, r. 34 | uitgegaan. Vanzelfsprekend | uitgegaan Vanzelfsprekend | |
p. 103, r. 3 | hij meewilde naar | hij meewlde naar | |
p. 104, r. 1 | Kaap Tsjeljuskin | Kaap Tscheljuskin | |
p. 104, r. 13 | op 0° 0’ 0’’ nb | op O O’ O’’ N.B. | |
p. 104, r. 24 | op weg. Het was | op weg Het was | |
p. 107, r. 4 | stiefvader lijden zou | stiefvader leiden zou | |
p. 107, r. 13 | van u erven zou | van u erfen zou | |
p. 108, r. 3 | vertrok in April | vertok in April | |
p. 108, r. 27 | op aangedrongen dat | op aan gedrongen dat | |
p. 108, r. 28-29 | zijn basis Hammerfest | zijn basis: Hammerfest | |
p. 112, r. 10 | kleine pauze vervolgde | kleine pauze vervogde | |
p. 113, r. 16-17 | met de onverbloemde hartstocht | met onverbloemde hartstocht | |
p. 114, r. 7 | ik misschien niet | ik misschen niet | |
p. 114, r. 34-35 | vroeg zij, terwijl | vroeg zei, terwijl | |
p. 115, r. 2-3 | Robert vindt het | Robert vind het | |
p. 115, r. 12 | verbonden zijn…’ | verbonden zijn… | |
p. 115, r. 31-32 | Eliane, begrijp ik | Eliane, begijp ik | |
p. 115, r. 34 | niet omdat ik | niet om dat ik | |
p. 116, r. 3 | ze, ‘geloof jij | ze, geloof jij | |
p. 117, r. 7-8 | met je trouwen.’ | met je trouwen..’ | |
p. 117, r. 13 | de “Colonie Jeannette”.’ | de “Colonie Jeannette.” | |
p. 119, r. 13-14 | “Colonie Jeannette”,’ zei | “Colonie “Jeannette”, zei | |
p. 122, r. 24 | door persfotografen en | door persfotogafen en | |
p. 124, r. 21 | en zakdoeken zwaaiend | en zakdoeken waaiend | |
p. 125, r. 4 | Terwijl ik dit | Terwijl wijl ik dit | |
p. 125, r. 28 | Eliane, die wel | Eliane, d e wel | |
p. 126, r. 5 | stiefzoon is.’ Al | stiefzoon is’ Al | |
p. 127, r. 7 | dat dan moeten | dat aan moeten | |
p. 127, r. 21 | dunne brij van | dunne brei van | |
p. 129, r. 13-14 | de heetwaterkraan | de heetwaterkaan | |
p. 130, r. 19 | werd gelegd. Ik | werd gelegd.. Ik | |
p. 130, r. 26 | minuten zijn geweest of | minuten geweest of | |
p. 131, r. 1-2 | buik had geschopt?’ | buik had gschopt?’ | |
p. 131, r. 8 | verbazing, ‘wat denk | verbazing? ‘wat denk | |
p. 131, r. 8-9 | denk je eigenlijk | denk je eigen ijk | |
p. 132, r. 2 | vóórdat de ‘Jeannette ii’ | vóórdat de ‘Jeanette ii’ | |
p. 135, r. 27 | verpletterd werden. Want | verpletterd werden, Want | |
p. 136, r. 10-11 | vrijwel onverschillig liet, | vrijwel onversch llig liet, | |
p. 136, r. 16 | de eenzaamheid. Er | de eenzaamhe d. Er | |
p. 136, r. 18 | alvast begon te | alvast b gon te | |
p. 137, r. 30 | zeewater op verschillende | zeewater op ververschillende | |
p. 139, r. 6-7 | kapitein, Dugard, hield | kapitein, Dugard hield | |
p. 139, r. 32 | Engels). ‘Sinds | Engels) ‘Sinds | |
p. 141, r. 23 | na ‘München’. Zij | na ‘München’.. Zij | |
p. 142, r. 16 | poolexpedities bewaken, benevens | poolexpedities, bewaken benevens | |
p. 143, r. 34 | sleden, honden, vrouwen | sleden, honden vrouwen | |
p. 144, r. 16-17 | Die Toengoezen, of | Die Toengezen, of | |
p. 144, r. 30 | gebouw zagen zij | gebouw zagen ,zij | |
p. 145, r. 21 | van de ‘Jeannette ii’ | van de ‘Jeanette ii’ | |
p. 146, r. 3 | Jeannette ii terug | Jeanette ii terug | |
p. 147, r. 8 | niet meer beheerste. | niet meer beheerste.” | |
p. 150, r. 32 | je een verdorven deugniet | je verdorven deugniet | |
p. 151, r. 27 | het schip. Robert | het schip: Robert | |
p. 153, r. 18 | zuchtte: ‘O God | zuchtte ‘O God | |
p. 154, r. 3 | dank je Robert. Wat | dank je Robert, Wat | |
p. 154, r. 4 | oog. Je hebt | oog: Je hebt | |
p. 155, r. 15 | de pool zou voeren | de pool voeren | |
p. 160, r. 5 | mouw willen spelden, | mouw willen spellen, | |
p. 162, r. 3 | hij kuste mij | hij kustte mij | |
p. 162, r. 7 | vent, Slavronov,’ | vent. Slavronov,’ | |
p. 163, r. 3 | naar vindt dat | naar vind dat | |
p. 163, r. 6 | Toen antwoordde Victor: | Toen antwoordde Vitor: | |
p. 163, r. 10 | Russen helpen je | Russen he pen je | |
p. 164, r. 6 | De ramp van de ‘Denise’ | De ramp van de ‘Denise.’ | |
p. 167, r. 3-4 | jouw vader, Victor, | jouw vader Victor, | |
p. 167, r. 4 | jouw man, Eliane, de | jouw man, Eliane: de | |
p. 168, r. 12-13 | gemakkelijk raden…’ | gemakkelijk raden… | |
p. 168, r. 16 | aan het eind | aan ht eind | |
p. 168, r. 16 | zijn rede. ‘Wij | zijn rede ‘Wij | |
p. 169, r. 6 | Naar de ‘Colonie Denise’ | Naar de Colonie ‘Denise’ | |
p. 169, r. 26 | ‘Ivar’… Inderdaad | ‘Ivar’.. Inderdaad | |
p. 170, r. 24-25 | een afgrijselijk idee | een afgrijselijke idee | |
p. [173], r. 5-6 | als geestelijke optrad | als geeste ijke optrad | |
p. [173], r. 25 | puinhopen opstijgen…’ | puinhopen opstijgen… |
Op de volgende pagina’s in de uitgave van Misdaad aan de Noordpool valt het staartwit van de pagina samen met een witregel:
p. 103
p. 105
In de uitgave van Misdaad aan de Noordpool komen geen afbrekingstekens voor die als koppelteken gelezen moeten worden.