Willem Frederik Hermans Volledige Werken

Het Willem Frederik Hermans instituut is, na twee jaar voorbereiding, opgericht in april 1998. Het instituut heeft de volledige steun van de Erven Willem Frederik Hermans.

Het WFHi stelt zich ten doel de kennis van en de belangstelling voor het oeuvre en de persoon van Willem Frederik Hermans te bevorderen door het initiëren van projecten en daarvoor  samenwerkingen aan te gaan. Dit betreft projecten zoals de Volledige Werken, primaire en secundaire bibliografie, website, wetenschappelijk onderzoek, secundaire publicaties met studies over Hermans’ werk, brievenedities, bronnenuitgaven etc.

De hoofdlijnen van het beleidsplan 2020-2025 zijn:

• Afronden van de uitgave van de Volledige Werken
• Organiseren van  het Hermans 100 Jaar in 2021-2022
• Gedenksteen voor Willem Frederik Hermans realiseren in De Nieuwe Kerk te Amsterdam
• Opzetten van analoge en digitale projecten ten behoeve van het literatuuronderwijs met betrekking tot Willem Frederik Hermans
• Het voorbereiden van een nieuwe missie en structuur van het WFHi na de uitgave van de Volledige Werken

 

Het WFHi is ten behoeve van haar werkzaamheden formele samenwerkingsverbanden aangegaan met de belangrijkste wetenschappelijke instituten in Nederland op het gebied van editiewetenschap en -techniek, conservering en ontsluiting van het Hermans archief, de toepassing van ICT voor literair wetenschappelijke informatie en met de uitgevers van het werk van Willem Frederik Hermans, te weten Uitgeverij van Oorschot en Uitgeverij De Bezige Bij, daartoe geautoriseerd  door de Erven Hermans.

Het WFH instituut heeft de ambitie het centrum te worden voor de bestudering van de literaire nalatenschap van Willem Frederik Hermans, in samenwerking met universitaire partijen, zoals vergelijkbare instellingen in het buitenland dat doen voor hun belangrijkste en klassiek geworden auteurs.

 

Het WFHi Bestuur wordt gevormd door:

Drs. Raymond Benders, Voorzitter
Dr. Daan Rutten, plaatsvervangend voorzitter

De bestuursleden verrichten hun werkzaamheden zonder enige financiële vergoeding.

 

Het WFHi vormde samen met het Huygens Instituut de Projectcommissie Volledige Werken. Leden van de commissie zijn:
Drs R.M.J.Th. Benders (WFHi)
Dr. K.H. van Dalen-Oskam (Huygens Instituut/KNAW)
Dr. F.A. Janssen (WFHi)
Dr. A. Kets-Vree

Het Hermans Archief

Het Hermans archief is een bruikleen van de Erven Hermans aan de Koninklijke Nationale Bibliotheek in Den Haag. Het WFHi is de custode van het Hermans Archief namens de Erven Hermans. Het Literatuurmuseum in Den Haag is verantwoordelijk voor de conservering en ontsluiting van het Hermans Archief, dat alles onder auspiciën van het WFHi. Het Hermans Archief is in principe gesloten. Voor specifieke aanvragen om het Hermans Archief te raadplegen voor onderzoek wende men zich tot het Literatuurmuseum met een goed onderbouwde motivatie, een plan van aanpak en een kort en relevant CV. Het WFHi bepaalt uiteindelijk of uw aanvraag wordt gehonoreerd. Over een afwijzing wordt niet gecorrespondeerd.

Gerealiseerde projecten van het WFHi:

• In september 2000 werd in Amsterdam een groot driedaags WFH-festival gehouden in samenwerking met Theater De Balie en de Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam. Een aantal bijdragen van het festival is opgenomen in de WFHi/De Bezige Bij reeks onder de titel Apollo in Brasserie Lipp. Bespiegelingen over Willem Frederik Hermans, Samenstellers: Raymond J. Benders en Wilbert Smulders. Zie verderop de rubriek Gerealiseerde publicaties.
• In september 2002 is een theaterversie opgevoerd van de roman Een heilige van de horlogerie door Literair Theater Branoul in Den Haag in samenwerking met het WFHi
• Op 4 november 2005 is, in samenwerking met Stichting De Nieuwe Kerk en Uitgeverij De Bezige Bij, het eerste deel van de Volledige Werken op bijzonder feestelijke wijze gevierd met de uitreiking van het eerste exemplaar aan Prins Willem-Alexander door de zoon Ruprecht Hermans en aan Mevrouw Emmy Hermans- Meurs door Raymond Benders, oprichter en voorzitter van het Willem Frederik Hermans instituut, in de Nieuwe Kerk te Amsterdam.
• Op 6 november 2005 werd een zeer goed bezocht Symposium in De Rode Hoed te Amsterdam gehouden naar aanleiding van de presentatie van het eerste deel van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans.
• In november 2012 heeft het WFHi in samenwerking met het CPNB, onder het motto Nederland Leest een bijzondere uitgave van De donkere kamer van Damokles gerealiseerd met een oplage van ca. 640.000 exemplaren, die door de Nederlandse bibliotheken werden gedistribueerd.
• In maart 2018 is de website van het WFHi geïntegreerd met de website van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans van het Huygens Instituut, instelling  van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
• Op 30 augustus 2021 werd het ‘Hermans 100 Jaar’ geopend met de gedenksteenlegging voor Willem Frederik Hermans in De Nieuwe Kerk van Amsterdam in samenwerking met De Nieuwe Kerk. De gedenksteen werd onthuld door de voormalige premier van België Guy Verhofstadt, de Burgemeester van Amsterdam mevr. Femke Halsema en Ruprecht Hermans, enige zoon van de auteur. De feestelijke gebeurtenis werd begeleid  door een 1-daagse  flits tentoonstelling met zeer bijzondere Hermans archivalia.
• Van 30 augustus 2022 tot 8 januari 2023 heeft het WFHi samen met het Fotomuseum Den Haag een tentoonstelling georganiseerd met de titel W.F. Hermans Vrij belangrijke foto’s. De tentoonstelling trok meer dan 25.000 bezoekers. De catalogus van de tentoonstelling werd verzorgd door Piet Schreuders en Bram Oostveen en uitgegeven door Hannibal Books.
• Op 19 april 2022 organiseerde Dr. Wilbert Smulders, emeritus Associate Professor Moderne Letterkunde bij de vakgroep Nederlands  aan de Universiteit Utrecht, in samenwerking met het WFHi, een debatavond in TivoliVredenburg te Utrecht onder de titel ‘W.F. Hermans en de millennial-generatie’. Het debat werd voorafgegaan door twee inleidingen: Wilbert Smulders: Willem Frederik Hermans als polemist en Sven Vitse: Karakteristiek van de schrijvers van de millennial-generatie. Deelnemende millennial-schrijvers waren: Nina Polak, Karin Amatmoekrim, Daan Heerma van Voss. Moderator was: Hans Maarten van den Brink.
• Van 6-8 oktober 2023 en 28-30 oktober 2022 vond aan de Herengracht 254 te Amsterdam  de allereerste toneeluitvoering plaats gebaseerd op de novelle ‘Paranoia’ van Willem Frederik Hermans. Het stuk is het regiedebuut van Inge-Vera Lipsius en werd gespeeld door een jong ensemble in The Merchant House (TMH), een kunstruimte/galerie voor hedendaagse kunst opgericht door Marsha Plotnitsky. Hoe leven we met geweld? Hoe leven we met elkaar? Het was een thrillerachtige bewerking – intiem uitgevoerd in de stijlkamer van een grachtenpand, die Hermans’  novelle verbindt met het huidige tijdgewricht waarin geweld en mishandeling de boventoon  voert.  Regie en bewerking: Inge-Vera Lipsius | Spel: Valentijn de Jonge, Guusje te Pas, Jasper van der Pijl, Frans Limburg. De uitvoeringen waren alle uitverkocht en werden in de pers met lof besproken.
• Op 1 september 2021 (tot 6 maart 2022) werd met medewerking van het WFHi en het Literatuurmuseum de tentoonstelling W.F. Hermans in vorm geopend in het Huis van het Boek, het oudste museum van het boek, in ’s-Gravenhage, en samengesteld door R. Tax. De tentoonstelling gaf weer hoezeer Hermans zich tot in de kleinste details bekommerde om de vormgeving van zijn boeken.   
• Vanaf 2 september 2021 tot en met 1 september 2022 werd op de website Neerlandistiek.nl, in samenwerking met het WFHi, elke dag een citaat van Hermans gepubliceerd, uitgezocht door 52 schrijvers, docenten, recensenten en Hermans-kenners. Naar aanleiding van de citaten werd een essaywedstrijd voor middelbare scholieren georganiseerd. Tijdens het eindfeest van het jubileumjaar ‘Hermans 100 Jaar’ werd aan drie winnaars een prijs uitgereikt op donderdag 1 september 2022 in aanwezigheid van koning Willem-Alexander in De Nieuwe kerk van Amsterdam.
• Op 1 september 2022 werd door het WFHi, het Huygens ING/KNAW, De Bezige Bij, en de Stichting De Nieuwe Kerk het jubileumjaar ‘Hermans 100 Jaar’ afgesloten in De Nieuwe Kerk te Amsterdam. De grootse viering ging gepaard met de aanbieding van het laatste en 24ste deel van Hermans’ Volledige Werken door Ruprecht Hermans en Raymond Benders aan zijne Majesteit Koning Willem-Alexander.  Aan alle genodigden werd een geschenk aangeboden, bestaande uit een cassette met een facsimile-uitgave van Hermans’ notitieboekje uit 1941-1946 met de boeken die hij las in die periode en met een begeleidend boekje Wat eraan vooraf ging, waarin de diplomatische transcriptie van het notitieboekje is opgenomen, aangevuld met ‘Gedachten bij de voltooiing van de Volledige Werken’ geschreven door een keur aan scribenten wier leven nooit meer bleef zoals het was door het lezen van Hermans’ oeuvre.

 

Gerealiseerde publicaties onder auspiciën van het WFHi, en/of met ondersteuning van het WFHi.

1. Volledige Werken, Willem Frederik Hermans, Ed. Huygens Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Uitgeverij De Bezige Bij, Uitgeverij van Oorschot en het WFHi , Amsterdam 2005-2022, 24 delen, ca. 20.000 pagina’s, waarvan 4000 pagina’s wetenschappelijk commentaar. Publiekseditie ISBN 978 94 031 7381 8 en de luxe editie in cassette ISBN 978 94 0319260 4
2. Wat eraan vooraf ging. Gedachten bij de Volledige werken van Willem Frederik Hermans & diplomatische transcriptie van Hermans’ notitieboekje uit 1941-1946 & een facsimile van het originele notitieboekje. Samenstelling en ontwerp Raymond J. Benders. Een exclusieve tweedelige uitgave in één cassette,  geschonken door het WFHi en Uitgeverij De Bezige Bij aan de genodigden bij de feestelijke aanbieding van het 24^e deel van de Volledige Werken. Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam, 1 september 2022, 184 pag. Ca. 450 exx. hors commerce, waarvan 22 genummerde en gesigneerde exx. met preegstempel. Zonder ISBN.
3. Het universum van Willem Frederik Hermans, Max Pam, Hans Renders, en Piet Schreuders, Uitgeverij De Harmonie / WFHi, Amsterdam 2023, 451 pag. ISBN 978 94 6336 164 4 onder auspiciën van het WFHi
4. De aarde volgens W.F. Hermans, De Schrijver als geoloog. Salomon Kroonenberg, Uitgeverij Atlas Contact / WFHi, Amsterdam/Antwerpen 2023, 272 pag. ISBN 978 90 450 4751 5
5. F.Hermans. Vrij belangrijke foto’s. Bram van Oostveen, Piet Schreuders en Wim van Sinderen, Uitgeverij Hannibal Books / WFHi, Antwerpen 2022, 208 pag. Publicatie naar aanleiding van de tentoonstelling in het Fotomuseum Den Haag van 20 augustus 2022 tot 8 januari 2023 in het kader van het Hermans 100 Jaar. ISBN 978 94 6436 6839
6. Misschien was het de apostrof. Over Willem Frederik Hermans en de bibliofiele editie van Geyerstein’s Dynamiek, Frank van Dijl, Dijl’s Uitgeverij, Rotterdam 2022, 51 pag. ISBN 9789070466091
7. ‘De band is redelijk wit en niet te dik gelukkig’ Over de vormgeving van de boeken van Willem Frederik Hermans, J.M.A. Buiskool Toxopeus, uitgave van de Stichting Vrienden Museum Meermanno, Den Haag 2022, 36 pag. Oplage 600 exx. Zonder ISBN.
8. Van Pulp tot Pléiade. Het boek der boeken, een fotobibliografie van Willem Frederik Hermans, Samenstellers: J.M.A. Buiskool Toxopeus, J.W. Derks, J. Tiggelaar, J. Glerum, Uitgave BuTox BV, 544 pag. [2021] Oplage 300 exemplaren, waarvan 125 exx. bibliofiel en 20 hors commerce. ISBN 978-90-9034521-5
9. Hermans Honderd, Onder redactie van Jan Wim Derks en René Hesselink, Uitgeverij IJzer, Utrecht, 2021, 350 pag. ISBN 978 90 8684 250 6 (gebonden) en ISBN 978 90 8684 231 5 (paperback)
10. De ernst van het spel. Willem Frederik Hermans en de ethiek van de persoonlijke mythologie. Daan Rutten, Uitgeverij Verloren, Hilversum 2016, 312 pag. ISBN 978-90-8704-634-7
11. Het motorzijspan van Willem Frederik Hermans, Red. Max Pam, Hans Renders, Piet Schreuders, voortzetting van WFH-Verzamelkrant 31-40 over leven en werken van Willem Frederik Hermans, Uitgeverij Mokken Boeken, Amsterdam 2015. ISBN 978 94 92349 01 9 (gebonden), ISBN 978 94 93249 00 2 (paperback).
12. Dorbeck, waar ben je? Een biografisch essay over De donkere kamer van Damokles. Willem Otterspeer, Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam 2012, 143 pag. ISBN 978-90-234-7448-7
13. F. Hermans Cahier, Ed. Rob Bindels, Bindels & Van Melick en Schunck, Heerlen, 2011, 48 pag. ISBN978 94 90624 194
14. Willem Frederik Hermans & F. Bordewijk. Een onmiskenbare verwantschap. Brieven 1944-1965, Ed. Marsha Keja & Arno Kuipers Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam 2011, 132 pag.,. ISBN 90 234 6282 8
15. Hermans in hout. De Canadese avonturen van Willem Frederik Hermans. Willem Otterspeer, Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam 2010, 238 pag. ISBN 978 90 234 5654  4
16. Dorbeck is alles! Navolging als sleutel tot enkele romans en verhalen van W.F.Hermans, Sonja Pos, diss., Vossiuspers UvA, Amsterdam 2009, 275 pag. ISBN 987 90 5629 615 5
17. Machines en emoties. Willem Frederik Hermans, Rudy Kousbroek, Ethel Portnoy. Een briefwisseling. Ed. Willem Otterspeer, De Bezige Bij, Amsterdam 2009, 414 pag.,. ISBN 978 90 234 4092 5
18. Verscheur deze brief! Ik vertel veel te veel. Een briefwisseling. Willem Frederik Hermans en Gerard Reve. Ed. Nop Maas en Willem Otterspeer, Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi , Amsterdam 2008, 316 pag. ISBN 978 90 234 25939
19. Het behouden huis. Rede uitgesproken op de feestelijke presentatie ter gelegenheid van de verschijning van het eerste deel van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans. Cees Nooteboom. De Bezige Bij, 4 november 2005, 20 pag., Amsterdam.
20. Zwarte handel, Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, aangeboden ter gelegenheid van de jaarwisseling 2004-2005 en aan de vooravond van het belangrijke Hermans-jaar 2005, waarin het eerste deel van zijn Volledige Werken zal verschijnen. Met een inleiding Plezierdrukken van Frans Janssen. Zwarte handel is verzonden aan vrienden van de uitgeverij De Bezige Bij. Facsimile, Oplage 1500. Zonder ISBN.
21. Iedereen zei, dit boek is pornografie. Willem Frederik Hermans en de ontvangst van De tranen der acacia’s. Elly Kamp, Aksant, Amsterdam 2005, 96 pag. ISBN 90 5260 200 X
22. Je vriendschap is werkelijk onbetaalbaar. Brieven aan Geert van Oorschot. Ed. Nop Maas, Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam 2004, 324 pag. ISBN 90 234 1498 5
23. Willem Frederik Hermans. De aardigste man ter wereld. F. Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam, 2002, 343 pag. ISBN 90 234 0038 0
24. Machines en een fatale vrouw. Een ‘Heilige van de Horlogerie’ in de kritiek. Elly Kamp, WFHi, ’s-Gravenhage, 2002., 24 pag. Uitgave ter gelegenheid van het 15-jarige bestaan van Theater Branoul en de theaterproductie gebaseerd op de roman Een Heilige van de Horlogerie. ISBN 90 807 377 1
25. Apollo in Brasserie Lipp. Bespiegelingen over Willem Frederik Hermans. Samenstelling Raymond J. Benders en Wilbert Smulders. Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi , Amsterdam 2001, 251 pag. ISBN 90 234 3975 9
26. F.Hermans , Suum Cuique, schoolblad van Baerleus Gymnasium, Amsterdam, nr. 79 september 2000. Roos Lubbers Ed. Verschenen ter gelegenheid van het Hermans Festival in september 2000 in De Balie, Amsterdam
27. Het bibliografisch universum van Willem Frederik Hermans. Frans A. Janssen en Sonja van Stek. Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam 1999, 296 pag. ISBN 90 234 6213 0
28. Omwikkel mij met uw verstand. Essays over Willem Frederik Hermans. Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam 1999, 96 pag. ISBN 90 234 7027 3
29. De tranen der ecclesia’s. G. Komrij, Uitgeverij De Bezige Bij / WFHi, Amsterdam 1998, 35 pag.  ISBN 90 234 3934 1 ter gelegenheid van de inauguratie van de Stichting WFHi in het Museum Beelden aan Zee te ’s-Gravenhage.

 

Contactgegevens Raymond Benders (voorzitter)
Willem Frederik Hermans instituut
Cees Laseurlaan 1137
2597GM ‘s-Gravenhage
raymondbenders@gmail.com

Partners

Uitgeverij De Bezige Bij

Uitgeverij De Bezige Bij  en Uitgeverij Van Oorschot hebben elk de exclusieve rechten gekregen, geautoriseerd  het WFHi, op de eenmalige uitgave in boekvorm van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans. Tevens is het WFHi met De Bezige Bij overeengekomen dat alle flankerende studies over Willem Frederik Hermans in principe bij deze uitgeverij zullen verschijnen. De uitgave van de Volledige Werken, die uit 24 delen  bestaat, is tot stand gekomen door en onder auspiciën van het Willem Frederik Hermans instituut, daartoe geautoriseerd door de Erven Hermans.

Het Huygens Instituut
Voor de uitgave van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans heeft het WFHi een samenwerkingsovereenkomst gesloten met het Huygens Instituut voor Nederlandse geschiedenis en cultuur (kortweg Huygens Instituut), een instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Het Huygens Instituut ontsluit bronnen die van belang zijn voor de literaire en intellectuele geschiedenis van Nederland, van de Middeleeuwen tot heden, met als belangrijkste vorm de wetenschappelijke teksteditie. Daarnaast verricht het Instituut ook analytisch en interpretatief onderzoek op het gebied van de Nederlandse literatuur- en wetenschapsgeschiedenis. Bij de ontsluitingsactiviteiten en het onderzoek van het Huygens Instituut spelen digitale technieken en analysemethoden een belangrijke rol.

Koninklijke Bibliotheek (KB)

De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag is de Nationale Bibliotheek van Nederland. De KB was de eerste zeer belangrijke partner voor het WFHi. In het KB-gebouw zijn, naast de Koninklijke Bibliotheek, verschillende culturele instellingen gehuisvest. Van 2000 tot 2018 was het WFHi inwonende instelling bij de KB. Het Literatuurmuseum, onze tweede partner, is heel lang de buur van de KB geweest. Maar sinds kort heeft het LM besloten om in 2027 definitief te verhuizen naar Utrecht. Tenslotte had het Huygens Instituut, de derde belangrijke partner van het WFHi, vele jaren ook onderdak gevonden bij de KB. Inmiddels is Huygens Instituut  3 jaar geleden verhuisd naar Amsterdam.  Tenslotte; de KB, met wie het WFHi een voorbeeldige samenwerking heeft gehad, heeft nu ook aangekondigd dat zij zich voorbereidt om naar een andere locatie te gaan. Daarom bezint het WFHi zich en is het bezig een strategie te ontwikkelen waardoor een nieuwe synergie kan ontstaan met instellingen die passen  bij wat het WFHi nodig heeft in de toekomst. Ons nieuwe beleidsplan voor de komende jaren is inmiddels in vergevorderde staat van ontwikkeling. Binnenkort kunnen ook wij onze plannen openbaar maken over de nieuwe weg die het WFHi zal inslaan.

Sinds 2001 heeft de KB het archief van Willem Frederik Hermans in bruikleen. De KB heeft in het kader van de bezorging van de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans de microverfilming uitgevoerd van alle gedrukte teksten van Willem Frederik Hermans, inclusief alle herdrukken. Dit gebeurde in samenwerking met de specialisten van het bureau Metamorfoze.

De KB heeft verder bijgedragen aan de totstandkoming van de secundaire bibliografie, en heeft bij de inrichting van de WFHi-website een ondersteunende en adviserende rol gespeeld.

Literatuurmuseum
Het Literatuurmuseum ordent, catalogiseert en beheert het archief van Willem Frederik Hermans en stelt het ter beschikking voor de onderzoekers van de Volledige Werken en voor de WFHi-publicaties over Willem Frederik Hermans.
Het Literatuurmuseum heeft een knipselarchief beschikbaar gesteld over het werk en leven van de auteur ten behoeve van de secundaire bibliografie.

 
Naar boven