Het hoedenparadijs. 40 collages van Willem Frederik Hermans verscheen in 1991 als een coproductie van het Letterkundig Museum en de Walburg Pers. De tentoonstelling ‘Hermans is hier geweest’, die in het najaar van dat jaar naar aanleiding van Hermans’ zeventigste verjaardag door het Letterkundig Museum georganiseerd werd, vormde de aanleiding voor de publicatie. Het boek verscheen in november 1991, in een oplage van 930 exemplaren. Deze eerste en enige uitgave vormt het uitgangspunt voor de editie.
De tekstgeschiedenis van Het hoedenparadijs biedt een overzicht van alle in het onderzoek gebruikte documentaire primaire bronnen, met bibliografische verwijzingen naar gedrukt materiaal en beschrijvingen van niet-openbaar toegankelijk archiefmateriaal; dit onderdeel bevat bovendien uniek beeldmateriaal uit het archief-Hermans.
De tekstbezorging van Het hoedenparadijs bestaat uit drie lijsten. Bij de editeursingrepen wordt een overzicht gegeven van alle correcties die in de geëditeerde tekst zijn aangebracht. De twee andere lijsten geven overzichten van witregels die in de editie van Het hoedenparadijs samenvallen met het einde van een pagina en koppeltekens die voorkomen aan het einde van een regel.
De hieronder gepresenteerde lijst biedt een beknopt overzicht van alle overgeleverde primaire documentaire bronnen van Het hoedenparadijs die van belang zijn voor de tekstgeschiedenis van de publicatie. Deze zogenaamde ‘overlevering’ bestaat per bron uit drie onderdelen: een gecodeerde aanduiding van de bron (het sigle), een korte beschrijving van de bron met een datering en, indien van toepassing, een verwijzing naar de relevante nummers in de primaire Hermans-bibliografieën Het bibliografische universum van Willem Frederik Hermans van Janssen en Van Stek (verder: JS) of Schrijven is verbluffen van Delvigne en Janssen (verder: DJ).[1] Alle niet openbaar toegankelijke bronnen krijgen een beknopte documentaire beschrijving die direct vanuit de overlevering aanklikbaar is. De bronbeschrijvingen kunnen ook in chronologische volgorde worden geraadpleegd. Deze beschrijvingen geven via een aantal illustratieve voorbeelden aan hoe Hermans zijn teksten in de loop van een groot aantal jaren herzag en gaan ook in op de rol van derden (uitgevers, redacteuren, typografen, zetters, correctoren en lezers) bij dit voortdurende proces van herzien en verbeteren.[2] Aan de beschrijvingen gaat een korte bibliografische typering vooraf: deze bestaat achtereenvolgens uit het sigle, de beknopte beschrijving van de bron, omvang, datering, een verwijzing naar de plaats van herkomst en een eventuele signatuur. Bij bronnenmateriaal uit het archief-Hermans is een afbeelding toegevoegd.
[1] Zie voor een meer uitgebreide toelichting bij de Overlevering de Inleiding bij de Tekstgeschiedenis van de roman Conserve (Volledige Werken Deel 1).
[2] Uit het archiefonderzoek voor de tekstconstitutie blijkt dat Hermans incidenteel ook wijzigingen aanbracht in teksten die in een bloemlezing werden opgenomen. Ook die krijgen een aparte bronbeschrijving. Primaire bronnen zonder inhoudelijke correcties, die wel zijn opgenomen in Het bibliografische universum, krijgen geen aparte beschrijving.
verwijst naar een afbeelding afkomstig uit het archief-Hermans/collectie Frans A. Janssen
| D1 | Eerste druk van Het hoedenparadijs | (1991) | (JS 428) |
Van Het hoedenparadijs zijn geen primaire documentaire bronnen overgeleverd.
De tekstbezorging bestaat uit drie lijsten. Bij de editeursingrepen wordt een overzicht gegeven van alle correcties die in de geëditeerde tekst zijn aangebracht. De twee andere lijsten geven overzichten van witregels die in de editie van Het hoedenparadijs samenvallen met het einde van een pagina en koppeltekens die voorkomen aan het einde van een regel.
In de uitgave van Het hoedenparadijs in de Volledige Werken zijn, op grond van het kritisch onderzoek van de basistekst (eerste en enige druk, 1991 (D1)) en de tekstvergelijking met overige primaire en secundaire documentaire bronnen die relevant zijn voor de tekstgeschiedenis, geen correcties aangebracht.
In de uitgave van Het hoedenparadijs valt het staartwit van de pagina nergens samen met een witregel.
In de uitgave van Het hoedenparadijs komen geen afbrekingstekens voor die als koppelteken gelezen moeten worden.
Deel via Facebook
Deel via Twitter